نفوذ فرهنگ های بومی و سنتی در مراسم تشییع مسلمانان در نیجریه

در نیجریه، بسیاری از خانواده‌ها به ترکیب آداب و رسوم اسلامی با سنت‌های بومی خود ادامه می‌دهند. این ترکیب فرهنگی نه تنها به شکل‌گیری مراسمی منحصر به فرد در نیجریه کمک کرده است، بلکه نشان‌دهنده پیوند میان اسلام و آداب و رسوم بومی در این کشور است.

در نیجریه، به‌ویژه در مناطق مختلط از لحاظ فرهنگی و مذهبی، آداب و رسوم بومی که به مراسم تشییع جنازه و دفن و کفن اسلامی وارد شده‌اند، برخی مواقع با اصول اسلامی در تضاد هستند. این آداب ممکن است از لحاظ دینی نادرست یا حتی مخالف آموزه‌های اسلام باشند. در اینجا به برخی از این آداب و رسوم اشاره می‌کنم که در بعضی مناطق وارد مراسم تشییع جنازه به سبک اسلامی شده‌اند، ولی با اصول اسلامی مغایرت دارند:

ادای احترام به مردگان با قربانی کردن حیوانات

در برخی از قومیت‌ها، مانند ایگبوها و یوروباها، پس از مرگ فرد، قربانی کردن حیوانات (مثل گاو یا مرغ) به عنوان یک عمل برای ارواح مردگان انجام می‌شود. این کار معمولاً به این منظور است که روح مرده به دنیای دیگر منتقل شود یا به آرامش برسد. این رسم با آموزه‌های اسلامی مخالف است، زیرا در اسلام، هیچ نوع قربانی برای مردگان بعد از مرگ آنها به جز قربانی‌هایی که در مناسک حج یا عید قربانی انجام می‌شود، جایز نیست.

رنگ‌های خاص یا نشانه‌های فرهنگی بر روی کفن

در برخی از مناطق نیجریه، خانواده‌ها برای نشان دادن جایگاه اجتماعی فرد درگذشته، کفن را به شکل خاصی تزئین می‌کنند یا رنگ‌های خاصی را برای آن انتخاب می‌کنند. در حالی که در اسلام کفن باید ساده و بدون هیچ گونه زینت و تجملاتی باشد، این آداب با اصل سادگی در اسلام که در کفن و دفن تأکید می‌شود، مغایرت دارد.

برگزاری مراسم جشن یا شادی پس از دفن

در بعضی از قبایل بومی نیجریه، پس از دفن فرد، ممکن است مراسم جشن یا جشن‌های شاد با رقص و موسیقی برگزار شود. این نوع رفتار می‌تواند با اصول اسلامی که تاکید دارند بر سوگواری و احترام به روح متوفی و خودداری از شادمانی در هنگام مرگ، مغایرت داشته باشد. در اسلام، مرگ به عنوان یک رویداد جدی و متاثرکننده است و جشن و رقص پس از دفن امری غیرمجاز است.

پرستش یا دعای خیر برای ارواح مردگان

در بعضی از رسوم بومی، مراسم‌هایی برگزار می‌شود که در آن افراد برای روح مردگان دعا می‌کنند یا از آنها درخواست کمک می‌کنند. در حالی که در اسلام برای متوفیان دعا می‌شود، اما درخواست کمک از روح مردگان یا انجام مراسمی که به پرستش آنها بپردازد، مخالف با اصول توحیدی اسلام است که تنها از خداوند درخواست کمک می‌شود.

استفاده از نمادهای خاص

در برخی مناطق نیجریه، ممکن است افراد در مراسم تشییع جنازه از نمادهای خاص یا طلسم‌ها استفاده کنند که اعتقاد به قدرت‌های فراطبیعی دارند. این نمادها ممکن است به عنوان ابزاری برای محافظت از روح متوفی یا برای دفع بلا و شانس بد به کار روند. این نوع اعمال مخالف توحید و اعتقاد به قدرت خداوند در اسلام است.

ساخت مقبره‌های بزرگ و تجملاتی

در برخی مناطق نیجریه، خانواده‌ها برای بزرگداشت فرد متوفی، مقبره‌های بسیار بزرگ و تزئین‌شده می‌سازند که شامل سنگ‌های قیمتی و دیگر اشیاء زینتی است. در حالی که در اسلام تأکید بر سادگی و اجتناب از تجملات در دفن و مقبره‌ها وجود دارد، این نوع آداب مخالف آموزه‌های اسلامی است که از ساخت مقبره‌های بزرگ و پرهزینه جلوگیری می‌کند.

 مراسم سوگواری طولانی یا تجمعات بزرگ

در برخی از گروه‌های قومی بومی، پس از مرگ فرد، مراسم سوگواری طولانی و تجمعات بزرگ با حضور جمعیت‌های زیادی برگزار می‌شود. این مراسم شامل رقص، خوردن و نوشیدن فراوان است و ممکن است مدت‌ها ادامه یابد. در اسلام، سوگواری باید در حد معقول باشد و بر اساس تعالیم دینی، هیچ گونه اعمال غیرضروری یا طولانی مدت نباید در مراسم سوگواری انجام شود.

نگاه برخی علما و شخصیت های دینی

شیخ احمد یکی از علمای دینی برجسته این کشور برگزاری مراسم یادبود در روز یکشنبه، 8 دسامبر در استادیوم لکان در آداماسینگبا در لاگوس را محکوم کرد و بر سادگی مقرر در اسلام برای تدفین تأکید کرد و نسبت به مراسم عجیب و غریب در این کشور هشدار داد.

او تأکید کرد که نه قرآن و نه حدیث از اعمالی مانند نماز روز سوم، هشتم یا چهلمین برای متوفی را تائید نمی کنند و این موارد را به عنوان افزوده های فرهنگی تا دستورات مذهبی، توصیف کرد.

این عالم سرشناس مسلمانان نیجریه  با تأمل در آموزه های مرحوم شیخ محی الدین بلو، عالم برجسته اسلامی، که روز جمعه 6 دسامبر درگذشت و این مراسم بخاطر ایشان برگزار گردید، خاطرنشان کرد که شیخ بلو در طول زندگی خود مدافع سرسخت سادگی در مراسم تشییع جنازه بود و نسبت به اعمال عجیب و غریب همیشه هشدار می داد.گردهمایی امروز گواهی بر میراث شیخ بلو و اصولی است که او از آن حمایت می کرد. این یک ضرر و گناه است که ما به عنوان پیروان او بر خلاف آموزه های او عمل کنیم، به ویژه اکنون که او دیگر در بین ما نیست.

او بر اهمیت تمایز بین آداب و رسوم فرهنگی و آموزه های اسلامی تأکید کرد و افزود: «هیچ بخشی از قرآن یا حدیث وجود ندارد که از دعای روز سوم، هشتم یا چهل و یا دهم فداو پشتیبانی کند. این اعمال تأثیرات فرهنگی هستند، نه تعهدات مذهبی.

نتیجه‌گیری

در مجموع، آداب و رسوم بومی که وارد مراسم تشییع جنازه به سبک اسلامی در نیجریه شده‌اند، بسیاری از موارد با اصول دین اسلام در تضاد هستند. در اسلام، تأکید زیادی بر سادگی، توحید، و عدم دخالت دادن اعمال غیر شرعی در مراسم عبادی وجود دارد. بنابراین، این آداب باید با دقت بیشتری بررسی شوند تا از تأثیرات منفی بر پیروان اسلام جلوگیری شود و همزمان احترام به فرهنگ‌های بومی نیز رعایت شود.

منابع:

https://www.academia.edu/93594437/Interface_Between_Islam_And_Cultural_Heritage_In_Funeral_Rite_A_Critical_Analysis_Of_Yoruba_Muslims_In_South_Western_Nigeria?uc-sb-sw=9423526

extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://scholarworks.gvsu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1090&context=orpc

file:///C:/Users/user/Downloads/4987-9879-1-SM.pdf

https://muslimnews.com.ng/2024/12/10/fidau-ansar-ud-deen-national-missioner-condemns-cultural-penetration-of-islamic-funeral/